1. OVERLOK MAKİNESİNİN DİKİME
HAZIRLAMASI
1.1. Overlok Makinesi Çeşitleri ve Kullanım Yerleri
Overlok makinelerinde yapılan dikiş ve kullanılan iplik sayısına göre çeşitleri
şunlardır;
Ø 3 İplikli overlok makinesi
Ø 4 İplikli overlok makinesi
Ø 5 İplikli overlok makinesi
1.1.1. 3 İplikli Overlok Makinesi
Dokuma kumaşlarda kenar temizlemek (sürfile yapmak) amacıyla, triko ve yuvarlak
örmelerde ise esas dikiş yapmada kullanılır. Dikişin inceliği ve esnekliği nedeniyle tercih
edilir. İki lüper ve bir iğne ile yapılan üç iplikli overlok dikişinde üt ve alt lüper iplikleri
fazla büküme sahip olmayan ipliklerle düzgün görünümlü düz bir zincir oluşturur. (Bkz.
Şekil 1.1)
Dikiş paylarını keserek yapılan kenar temizleme dikişi, 3 iplikli overlok makinesi ile
yapılır.
Kumaş özelliğine ve istenilen kalite standardına göre dikiş genişliği ve dikiş sıklığı
ayarları yapılır.
Yapılan ayarlama ile büzgü de alınabilir.
3 İplikli overlok makinesinin teknik özelliklerini “Tablo 1”den inceleyiniz
1.1.2. 4 İplikli Overlok Makinesi
İki iğnesi ve iki lüperi vardır. Dayanıklı, esnek dikiş yapar. Örgü ve dokumaların
kenar temizleme ve birleştirme dikişinde kullanılır. Yalnızca bir iğne kullanıldığında 3 iplikli
overlok dikişi yapar. (Bkz. Şekil 1.2)
Şekil 1.2. 4 İplikli Overlok Makinesi
4 İplikli overlok makinesinin teknik özelliklerini “Tablo 2”den inceleyiniz. 5
İğne Adedi 2
İplik Adedi 4
İğne Aralığı 2,2
Dikiş Genişliği 4-7
Dikiş Boyu 0,9-3,8
Diferansiyel Hareket Miktarı 0,7-2,0
Ayak Kalkma Kapasitesi 5,5
Düz Dikiş Boyu 1,6
Alt Transport 3 Sıra
Max. Devir 6700
Tablo 1.2. 4 İplikli overlok makinesinin teknik özellikleri
4 iplikli overlok makinesinde, emniyet ve kenar temizleme dikişi birlikte yapılır. 4
iplik sarma dikişlerinin üstünde emniyet dikişi vardır. Kumaş, model özelliği ve istenilen
kalite standardına göre dikiş genişliği ve dikiş sıklığı ayarları yapılır.
1.1.3. 5 İplikli Overlok Makinesi
Üç iplik kenar temizlemeyi yaparken, diğer iki iplik, zincir dikişi oluşturur.. Çok
sağlam ve esnek bir dikiştir. İplik sarfiyatı fazladır. İki iğnesi ve üç lüperi vardır. Gömlek,
pijama, eşofman dikiminde kullanılır.(Bkz. Şekil 1.3)
Şekil 1. 3. 5 İplikli Overlok Makinesi
5 İplikli overlok makinesinin teknik özelliklerini “Tablo 3”den inceleyiniz. 6
İğne Adedi 2
İplik Adedi 5
İğne Aralığı 3
Dikiş Genişliği 3-7
Dikiş Boyu 0,9-3,8
Diferansiyel Hareket Miktarı 0,7-2,0
Ayak Kalkma Kapasitesi 5
Düz Dikiş Boyu 1,6
Alt Transport 3 Sıra
Max. Devir 6500
Tablo 1.3. 5 İplikli overlok makinesinin teknik özellikleri
5 iplikli overlok makineleri de, 4 iplikli overlok makineleri gibi emniyet ve kenar
temizleme dikişi yapan makinelerdir.
1 iğne ile 2 lüper kenar temizleme,1 iğne ile 1 lüper de zincir dikişi yapar. 5 iplikli
overlok makinelerinde de emniyet dikişi zincir dikişle yapılır.
3, 4 ve 5 iplikli overlok dikiş örnekleri için (Bkz. Şekil 1.4)
Şekil:1.4 7
Bıçak
1.2. Overlok Makinelerinin Bölümleri ve Çalışma Prensipleri
Parmak Koruyucusu
İğne ve parmağın
birbirine temasından
meydana çıkabilecek
kazayı önlemek için
Göz Koruma Kapağı
Kırık iğne parçası gibi
parçaların sıçramasından
meydana gelebilecek
kazalardan yüzü ve
gözleri korumak için
İplik Tansiyon
Ayarları
İplik gerginliklerinin
ayarı için
Lüper Kapağı
El ve parmak ile horozun
temasından kaynaklanan
kazaları önlemek için
Şekil 1.4
İğne
Dikiş
sıklığı
ayar
vidası
Kumaş Plakası
Kapağı
El, saçlar ve
elbisenin makineye
çekilmesinden
ötürü doğabilecek
kazaları önler. 8
Overlok makinelerinde, dikiş oluşumu için aynı anda birçok işlev bir arada yerine
getirilir. Kumaş, besleme kıskaçlarının üzerine yerleştirilir ve bıçak kumaşın kenarını kesip
düzeltirken iğneler ve lüperler, kumaşın üstünde dikişleri oluşturmaya başlarlar ve kumaş
iğnenin arkasındaki dişliler (dikiş parmakları da denir) tarafından beslenir (Bkz. Şekil 1.5).
1.3 Overlok Makinesinde Kullanılan İğne Çeşitleri ve İğne
Numaraları
Örnek Tablo
Şekil 1.5
Overlok makinesinde kullanılan iğneler sivri uçlu ya da bilyeleştirilmiş uçlu olarak
ikiye ayrılır. İğne numarası, düz sanayi dikiş makinelerinde olduğu gibi kumaş kalınlığına
göre ayarlanmalıdır. Nm 90 (14)no’lu iğneler normal kalınlıktaki kumaşların dikiminde ,
Nm75(11) no’lu iğneler hafif kumaşların dikiminde kullanılır .(Bkz. Şekil 1.6).
1.4. Overlok Makinesine İğne Takma İşlemleri
Overlok makinesi iğneleri çabuk yıpranırlar; çünkü overlok makineleri çok hızlı
devirlidirler. Kör, eğri ya da pürüzlü iğneler dikiş sorunlarına neden olacağından makinenin
uzun süre kullanımı halinde iğne kontrolü yaparak iğneyi değiştiriniz. 9
İşlem Basamakları Öneriler
Üç İplikli Overlok Makinesine İğne
Takma
Ø 3İplikli overlok makinesi, tornavida ve
overlok iğnesi ve pensi çalışma ortamında
hazırlayınız.
Ø Ana şalteri kapatınız.
Ø Makinenin ani hareketinden dolayı
meydana gelebilecek kazayı önlemek
için makineyi durdurunuz ve ayak
pedalını basarak motordaki elektriğin
boşaldığından emin olunuz
Ø Dikilecek kumaşın kalınlığına uygun iğne
seçiniz.
Ø İğne kelepçesini en yüksek noktaya
getirerek iğne kelepçesinin vidasını
gevşetiniz.
Ø İğne vidasını iğne deliğe girecek kadar
gevşetiniz.
Ø İğne gövdesini, iğne mili deliği içine
yerleştiriniz ve deliğin dibine temas
edecek şekilde itiniz.
Ø İğneyi mile yerleştirirken pens
kullanınız.
Ø İğne gövdesinin yassı kısmı arkaya dönük
olmalı ve iğnenin uzun kanalı kullanıcıya
bakacak şekilde iğneyi yerleştirerek iğne
kelepçe vidasını sıkınız.
Ø İğne vidasını sıkıştırırken küçük
tornavida kullanınız.
Dört - Beş İplikli Overlok Makinesine İğne
Takma
Ø 4-5İplikli overlok makinelerinde iki iğne
kullanılır.
Ø Bu nedenle iğne takma işlemlerini 3
iplikli overlok makinesindeki gibi her iki
iğne milinde de tekrarlayınız.
Ø İğnelerin orta çizgileri arasındaki mesafe
2,2 mm. ve iğne ucu arasındaki mesafe
0,8 mm. olmalıdır (Bkz. Şekil 1.7).
Ø Overlok makinelerine iğne takma ile ilgili
faaliyeti birkaç kez tekrar ediniz.
Ø Yapılan tekrarlar doğru ve hızlı iğne
takma becerisi kazandırır.
Ø Atlayan, düzensiz dikişler ya da kırışık
dikiş yerleri oluşuyorsa iğneyi
değiştirmek gerektiğini unutmayınız.
1.5. Overlok Makinesinde Kullanılan İplik Çeşitleri ve Özellikleri
Bir overlok makinesi, klasik dikiş makinelerine oranla daha çok iplik tüketir, bu
yüzden iplik şirketleri koni biçimli bobin, ana bobin ve kompact tüp adı verilen iplikleri
piyasaya sürmüşlerdir. Tüpler ve koni biçimli bobinler en az 920 m. iplik içerir; ana
bobinlerde 5720m’ye kadar iplik olabilir. Overlok iplikleri genellikle çok amaçlı ipliklerden
daha ince ve esnektir. Çünkü overlok makinesinde genellikle ince iplikler kullanılması
önerilir. Overlok dikişleri daha çok iplik tükettiği için kullanılan ince iplikler hacmi azaltır.
Overlok makinelerinde çok katlı fazla bükümü olmayan tekstrüze iplikler kullanılır.
Kalın parçaların dikiminde ise sağlamlığı nedeni ile iğne ipliği olarak, sanayi makinelerinde
kullanılan iplik bobinleri tercih edilebilir.
İğne
kanalı
Arkadan
Önden görünüm
görünüm
DİKKAT
İğneleri, iğne deliklerinin
alt kısmına temas edecek
şekilde, yerlerine tam
oturtarak taktığınızdan
emin olunuz.
OVERLOK (TEKSTÜRİZE)
İPLİKLER
150 DNY, 300DNY
Bkz. Tekstil lifleri modülü
1.6. Overlok Makinesine İplik Takma İşlemleri
İşlem Basamakları Öneriler
Üç İplikli Overlok Makinesine
İplikTakma
Ø 3İplikli overlok makinesi, overlok
iplikleri ve pensi çalışma ortamında
hazırlayınız.
Ø Ana şalteri kapatınız.
Ø Makinenin ani hareketinden dolayı
meydana gelebilecek kazayı önlemek
için makineyi durdurunuz ve ayak
pedalını kontrol ederek motordaki
elektriğin boşaldığından emin olunuz
Ø Dikilecek kumaşa uygun 3 adet iplik
seçiniz.
Ø Bu ipliklerin hepsi tekstrüze ya da ikisi
tekstrüze, biri makine dikiş iplik bobini
olarak seçilebilir.
Ø 1 numaralı iplik çardaktan gelip
tansiyondan geçer. İplik, gerginlik ayarı
yapıldıktan sonra soldaki iğneye doğru
alınır.
Ø 3 İplikli overlok makinesinin iplik takma
şemasını inceleyiniz.
Ø İplik takma işlemlerinde cımbız ya da
pens kullanınız.
Ø İpliği önden karşıya doğru iğne
deliğinden geçiriniz.
Ø 2 numaralı iplik orta tansiyondan geçen
ipliktir. Birinci lüpere kadar gelen iplik,
lüperin önce altındaki deliğinden dışarıya
çıkar, lüperin ucundaki delikten tekrar
içeriye girer.
Ø İplik ucunu katlayarak ipliği makineye
takınız.
Ø 3 İplikli overlok makinesinin iplik takma
şemasını inceleyiniz.
Ø İplik takma işlemlerinde cımbız ya da
pens kullanınız.
Ø 3 numaralı iplik sağ tansiyondan geçen
ipliktir. İkinci lüpere kadar gelen iplik,
önce içten dışa, uç kısmında ise dıştan
içe doğru geçiriniz.
Ø İplik ucunu katlayarak ipliği makineye
takınız.
Ø Tansiyondan geçen ipliklerin sağlıklı
akışı için çardaktan gelen iplik yolunun
doğruluğunu kontrol ediniz 12
Ø 3 iplikli overlok makinesine iplik takma işlemleri için yukarıdaki şekli inceleyiniz.
Ø İplik takma yerlerindeki renklerin devamı olacak şekilde iplikleri takınız.
Ø 3İplikli overlok makinesine iplik takma
işlemlerini çok sayıda tekrarlayınız.
4 İplikli Overlok Makinesine İplik
Takma
Ø 4 İplikli overlok makinesi, overlok
iplikleri ve pensi çalışma ortamında
hazırlayınız.
Ø Ana şalteri kapatınız.
Ø Makinenin ani hareketinden dolayı
meydana gelebilecek kazayı önlemek için
makineyi durdurunuz ve ayak pedalına
basarak motordaki elektriğin
boşaldığından emin olunuz
Ø Dikilecek kumaşa uygun 4 adet iplik
seçiniz.
Ø Bu ipliklerin hepsi tekstrüze ya da ikisi
tekstrüze, ikisi makine dikiş iplik bobini
olarak seçilebilir.
1 2 313
Ø 4 İplikli overlok makinesinin iplik
takma şemasını inceleyerek overlok
makinesinin ipliklerini takınız.
Ø İplik ucunu katlayarak ipliği makineye
takınız.
Ø İplik takma işlemlerinde cımbız ya da pens
kullanınız.
Ø İplik takma yerlerindeki renklerin devamı
olacak şekilde iplikleri takınız.
Ø 4İplikli overlok makinesine iplik takma
işlemlerini çok sayıda tekrarlayınız.
5 İplikli Overlok Makinesine İplik
Takma
Ø 5İplikli overlok makinesi, overlok
iplikleri ve pensi çalışma ortamında
hazırlayınız.
Ø Ana şalteri kapatınız.
Ø Makinenin ani hareketinden dolayı
meydana gelebilecek kazayı önlemek için
makineyi durdurunuz ve ayak pedalına
basarak motordaki elektriğin
boşaldığından emin olunuz
Ø Dikilecek kumaşa uygun 5 adet iplik
seçiniz.
Ø Bu ipliklerin hepsi tekstrüze ya da üçü
tekstrüze, ikisi makine dikiş iplik bobini
olarak seçilebilir.
Ø 5 İplikli overlok makinesinin iplik
takma şemasını inceleyerek overlok
makinesinin ipliklerini takınız.
Ø İplik takma işlemlerinde cımbız ya da pens
kullanınız.
Ø İplik takma yerlerindeki renklerin devamı
olacak şekilde iplikleri takınız.
Ø 5İplikli overlok makinesine iplik takma
işlemlerini çok sayıda tekrarlayınız.
Ø Overlok makinesine iplik takma
işlemlerini kontrol ediniz.
Ø Önce iplik takma şemasından daha sonra
makinede dikiş dikerek ipliklerin doğru
takıldığını kontrol ediniz.
Ø Overlok makinelerinde seri bir şekilde
iplik değişimi için iplikleri çıkarmadan ,
tüm iplikleri çardak hizasında koparınız.
Daha sonra takılacak iplikleri kopardığınız
iplik uçlarına bağlayarak dışarıya çekiniz. 15
2. OVERLOK MAKİNESİNİN KULLANIMI
2.1. Overlok Makinesinin Dikiş Ayarı
2.1.1. Dikiş Sıklığı
a. İPLİK GERGİNLİĞİ Şekil 2.1
Makine kapalı konumdayken
pozisyonu ayarlamak için kasnak döndürülür,
ve daha sonra kapak altındaki düğme basılı
tutulurken dikiş uzunluğunu ayarlanır.
NOT: Kasnak üzerindeki uzunluk
işareti, yaklaşık dikiş uzunluğunu gösterir.
Gerçek dikiş uzunluğu ancak deneme dikişi
ile anlaşılabilir. (Bkz. Şekil 2.1)
Dikiş Sıklığı Ayar
Düğmesi
Uzunluk Artar
Uzunluk Azalır
Esnek Dikiş Gergin Dikiş
Diferansiyel transport oranını
istediğiniz şekilde ayarlayınız. Kumaş
plakasını açınız, (2) numaralı somunu
gevşetiniz, (1)numaralı levyeyi istediğiniz
pozisyona getirmek için yukarı aşağı hareket
ettiriniz. Daha sonra (2)somunu sıkınız.
İnce ayar için lütfen ayar vidasını (3)
çeviriniz(Bkz. Şekil 2.2- Şekil 2.3).
2.1.2. İplik Tansiyonunun Ayarlanması
İpliklerin hareketi iplik tansiyonu ayarı ile ilişkilidir. İplik tansiyonunu arttırmak için;
ayar somununu, saatin dönüş yönünde; tansiyonu azaltmak için somunu, saat dönüşünün
ters yönünde çeviriniz. 21
2.2. Overlok Dikişi Yaparken Dikkat Edilecek Noktalar
Ø El çarkının üstüne kayış muhafazası takılı olmalıdır.
Ø Makinenin, elektrik kaynağına düzgün bir şekilde bağlandığından emin
olunmalıdır. (Güç kablosunu kontrol ediniz).
Ø Makinenin bakımı, ayarlamaları, tamiri, temizlenmesi, makineye iplik takılması
veya iğnelerin değiştirilmesi gibi işlemlerden önce, makinenin elektrik enerjisini
kestiğinizden (açma-kapama anahtarını kapattığınızdan) ve motorun tamamen
durduğundan emin olunuz.
Ø Yeni aldığınız makineyi, ilk bir ay boyunca 6000 devir/dk’dan daha düşük
hızlarda çalıştırınız.
Ø Overlok makinelerinde seri bir şekilde iplik değişimi için iplikleri çıkarmadan ,
tüm iplikleri koparınız. Daha sonra takılacak iplikleri kopardığınız iplik uçlarına
bağlayarak dışarıya çekiniz. Daha sonra dikime geçiniz.
Ø Makine yağı koyarken, yağ göstergesi penceresindeki üst sınır çizgisini
aşmayınız.
Ø Yeni makineyi kullanmadan önce, lütfen üst lüper hareket kolunun üzerine bir
damla makine yağı dökünüz.
Ø Makineyi çalıştırmadan önce, iğnelerinin, iğne ucunun kırık olmadığından ve
iğnelerin, doğru yöne baktığından emin olunuz.
Ø İpliğin, makineye doğru bir şekilde takıldığından emin olunuz.
Ø Dikiş tamamlandıktan sonra, makineyi temizleyip tozlardan korumak için
üzerine kılıfını örtünüz.
2.3. Overlok Makinesinin Kullanılması
2.3.1. Kumaş Özelliklerine Göre İğne-İplik Kalınlık Numaraları
Overlok makinesinde dikelecek kumaş özellikleri ile uyumlu iğne-iplik kalınlık
numaraları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir. 22
KUMAŞ ÇEŞİDİ İPLİK ÇEŞİDİ İĞNE TİPİ
Hafif kumaşlar:
Organze, patiska, çizgili
pamuklu kumaş (alacalı
dokuma)
100 no’lu pamuklu iplik
PAMUKLU
KETEN
Ağır kumaşlar:
oksford, kot (kaba pamuklu
kumaş), pamuklu gabardin
Polyester:
No: 60-50
Pamuklu iplik no: 60
Hafif kumaşlar:
Tropikal kumaş, yünlü,
poplin
Polyester:
No: 80
Pamuklu İplik No: 60
Şayak (serj), gabardin,
fanila (yünlü kumaş)
Polyester:
No: 80-60
Pamuklu İplik No: 60
YÜNLÜ
Ağır kumaşlar:
Velür (Yünlü Kadife), Deve
Tüyü, Astragan
Polyester:
No: 60-50
Pamuklu İplik No: 60
Hafif kumaşlar:
Krep Jorjet, Vual, Saten
Polyester:
No: 100-80
SENTETİK Pamuklu İplik No: 120-80
LİFLİ Ağır kumaşlar:
tafta, fitilli kumaş, kot
Polyester:
No: 60
Pamuklu İplik No: 60
Triko (örgülü kumaş) Polyester:
No: 80-60
Pamuklu İplik No: 80-60
Jarse (Jersey) Polyester:
No: 60-50
Pamuklu İplik No: 60
ÖRGÜLÜ
Yünlü Kumaş Polyester:
No: 60-50
Triko naylon
90 (14)
genelde tüm
kumaşların
dikiminde
kullanılır.
75 (11)
Hafif kumaşların
dikiminde
kullanılır.
Tablo 2.1 23
UYGULAMA FAALİYETİ
2.3.2. Overlok Makinesini Kullanma
İşlem Basamakları Öneriler
Kenar Temizleme Dikişi
Kesilmiş kumaş parçalarını, 3 iplikli overlok
makinesini, overlok makine iplikleri ve
iğnesini çalışma ortamında hazırlayınız.
Kesilecek Parçalar
Düz Parçalar. 50x5cm 3Adet
15x5cm 3Adet
Kavisli Parça: 50x5cm 3Adet
15x5cm 3Adet
Köşeli Parça: 25x15cm 3Adet
Yuvarlak Parça: 25cm çap 3Adet
Dikilecek kumaşa uygun iplik seçiniz.
3 İplik overlok makinesine ipliklerini doğru
sıra ile takınız.
3 İplik overlok makinesi iplik takma
şemasına göre iplikleri takınız.
Makinenin iplikleri takılı ise diğer iplikleri
kopararak seçilen iplikleri bağlayarak
çekiniz.
Dikilecek kumaş kalınlığına uygun iğne
seçerek makineye takınız.
Overlok makinesinde kullanılan iğne
sistemine göre iğne seçiniz.
Dikilecek kumaş parçasında dikiş denemesi
yapınız.
Uygun olmayan dikiş ayarını düzeltiniz.
Düz parçaları alarak, tek kat kumaşta uzun
mesafede üç parçaya da overlok dikişi
yapınız.
Dikim sırasında kumaş kenarlarındaki
pürçükleri kestirirken, kesimin kumaşa
fazla girmemesine dikkat ediniz.
Parçaların diğer kenarlarını da overlok dikişi
ile temizleyiniz.
Tek kat kumaşta kısa mesafede düz
parçalara overlok dikişini yapınız.
Dikim sırasında kumaş kenarlarındaki
pürçükleri kestirirken, kesimin kumaşa
fazla girmemesine dikkat ediniz.
Parçaların diğer kenarlarını da overlok
dikişi ile temizleyiniz.
Kavisli parçaları alarak, tek kat kumaşta
tüm parçalarda, uzun mesafede kavisli
hatların overlok dikişini yapınız.
Dikim sırasında kumaş kenarlarındaki
pürçükleri kestirirken, kesimin kumaşa
fazla girmemesine dikkat ediniz.
Tek kat kumaşta tüm parçalarda kısa
mesafede kavisli hatların overlok dikişini
yapınız.
Parçaların diğer kenarlarını da overlok
dikişi ile temizleyiniz.
Köşeli parçaları alarak , parçaların dört
tarafına overlok dikişi yapınız.
Diğer köşeli parçaların da kenarlarını
overlok dikişi ile temizleyiniz.
Yuvarlak parçaları alarak , tüm parçalarda
yuvarlak hatların overlok dikişini yapınız.
Overlok dikişini kesintisiz olarak, köşe
oluşturmadan yapınız.
Ana şalteri kapatınız. Motoru durdurduktan sonra elektriğin
boşaldığından emin olunuz.
Overlok dikişlerini kontrol ediniz.
Parçanın makinede fazla kesilipkesilmediğini parçayı ölçerek ve dikiş
hatlarının düzgünlüğünü kontrol ediniz.
*Başka parçalar üzerinde de overlok çekerek el alışkanlığını geliştiriniz.
* Makineyi her kullanımdan sonra bir fırça yardımıyla parçalarından temizleyiniz.
Kenar Temizleme Ve Birleştirme Dikişi
Kesilmiş kumaş parçaları, 4-5 iplikli
overlok makinesini, overlok makine
iplikleri ve iğnesini çalışma ortamında
hazırlayınız.
. Kesilecek Parçalar
Düz Parçalar. 50x5cm 6Adet
15x5cm 6Adet
Kavisli Parça: 50x5cm 6Adet
15x5cm 6Adet
Köşeli Parça: 25x15cm 6Adet
Yuvarlak Parça: 25cm çap 6Adet
3İplikli overlok makinesinde olduğu gibi
makineyi dikime hazırlayınız.
Makinenin hızlı hareketinden doğacak
kazayı önlemek için ayak pedalını dikkatli
kullanınız
Kesilen parçalardan ikişer adet alarak
eşleyiniz.
Parçaların kesim kenarlarını çakıştırarak
makineye yerleştiriniz.
3İplikli overlok makinesi ile yaptığınız
dikim işlemlerini, eşlenmiş olan düz,
kavisli, köşeli ve yuvarlak parçalar
üzerinde tekrarlayınız.
Dikiş hattından çıkmayınız, dikimde
patlakların oluşmamasına özen gösteriniz.
Ana şalteri kapatınız. Motoru durdurduktan sonra elektriğin
boşaldığından emin olunuz.
Düz, kavisli, köşeli ve yuvarlak parçaların
overlok dikişlerini kontrol ediniz.
Parçanın makinede fazla kesilipkesilmediğini parçayı ölçerek ve dikiş
hatlarının düzgünlüğünü kontrol ediniz. 25
2.4. Overlok Makinesinde Dikiş Bozuklukları ve Düzeltme Yolları
Üst Lüper İpliği Çok Sıkı: Üst lüper
ipliği, alt lüper ipliğini kumaşın üstüne
doğru çekerek kumaşın dikişlerin altına
doğru büzülüp kıvrılmasına neden olur.
Lüper iplikleri kenarda kenetlenene
kadar üst lüper ipliği gerginliği
düğmesini gevşetiniz (Bkz. Şekil 2.5).
Üst Lüper İpliği Çok Gevşek: Üst
lüper ipliği kumaşın altında kesik kenara
doğru birikir. Kumaş kırışmaz ya da alta
doğru kıvrılmaz. Lüper iplikleri kenarda
kenetlenene kadar üst lüperin iplik
gerginliği düğmesini sıkıştırınız.
Alt Lüper İpliği Çok Sıkı: Alt lüper
ipliği, üst lüper ipliğini kumaşın altına
doğru çeker ve kumaşın dikişlerin
altından büzülüp kıvrılmasına neden
olur. Lüper iplikleri kenarda
kenetlenene kadar alt lüperin iplik
gerginliği düğmesini gevşetiniz.
Alt Lüper İpliği Çok Gevşek: Alt
lüper ipliği kumaşın altından üst kenara
doğru birikir. Alt lüper iplikleri
gevşektir ve kolayca hareket edebilir.
Kumaş dikişlerin altında büzülmez ya
da kıvrılmaz. Lüper iplikleri kenarda
kenetlenene kadar alt lüperin iplik
gerginliği düğmesini sıkıştırınız.
Her İki Lüper İpliği de Çok
Gevşek: Her iki lüper ipliği gevşek
ilmekler halinde kesik kenar üstüne
uzanır. İplikler kenarı sarana kadar
her iki lüperin gerginlik düğmelerini
sıkıştırınız.
İğne İplikleri Çok Sıkı: Kumaş
boylamasına büzülür. Kumaş
büzülmeden düz olarak uzanana
kadar iğne ipliği gerginliğini
ayarlayan düğmelerin birini ya
da her ikisini birden gevşetiniz.
İğne İplikleri Çok Gevşek:
İğne iplikleri kumaşın altında
gevşek ilmikler oluşturur.
Dikiş yeri ön yüzden iki yana
çekildiğinde dikişler görünür.
Dikiş yeri büzülmeden
kapanana kadar iğne ipliği
gerginlik düğmelerinden birini
ya da ikisini birden sıkıştırınız
3. OVERLOK MAKİNESİNİN TEMİZLİK VE
BAKIMI
3.1. Overlok Makinesinin Günlük Temizliği
Dikiş tamamlandıktan sonra overlok makinesi, bir fırça veya kompresör yardımı ile
temizlemeli ve çevredeki tozlardan korumak için üzerine kılıf örtülmelidir.
3.2. Overlok Makinesinin Yağlanması
3.2.1. Overlok Makinesi Yağ Göstergesi
3.2.2. Overlok Makinesinin Yağlanması
Makinenin üst bölümünden konan yağ makine karterine (yağ haznesine) giderek
makinenin kullanımı sırasında gereken tüm parçaları yağlar.
İşlem Basamakları Öneriler
Ø Overlok makinesinde yağ karterinde makine
yağı, silikon yağı haznelerinde ise uygun
silikon yağı kullanılır.
Ø İplik kırılmalarını önlemek için
makineye, sanayi makinelerinde
kullanılan yağı koyunuz.
Ø Makinenin yağ göstergesini makine çalışır
durumdayken kontrol ediniz.
Ø Üst kapaktaki yağ kapağını açarak, huni
yerleştiriniz.
Ø Eksik kalan yağ miktarı kadar makineye yağ
koyunuz.
Ø Makineyi yağlarken çalıştığınız
ortamı kirletmemeye özen
gösteriniz.
Ø Makine yağının, yağ haznesi içindeki üst
sınırı aşmadığını kontrol ederek yağ koyma
işlemini tamamlayınız..
Ø Yağ koyarken lüper kapağının
altındaki yağ göstergesinden yağ
seviyesini kontrol ediniz.
ÜST SINIR
ALT SINIR
UYGULAMA FAALİYETİ32
Ø Silikon yağı haznelerine, silikon yağı
damlatınız..
Ø Silikon yağı damlatırken yağdanlık
kullanınız.
Ø Makineyi yağladıktan sonra bir süre boş
olarak çalıştırınız.
Ø Deneme parçası üzerinde overlok dikişi
yapınız.Dikim işlemi yaparken yağ
seviyesini üst kapaktan kontrol ediniz.
Ø Makinede esas dikilen parçanın
kirlenmemesi için dikiş denemesini
parça üzerinde yapınız.
3.2.3. Overlok Makinesinde Yağ Filitresi ve Yağ Değişimi
Dikiş makinesini toplam 160-200 saat (yaklaşık 1 ay) çalıştırdıktan sonra, lütfen
makine yağını değiştiriniz. Daha sonra makine yağını, her altı ayda bir değiştiriniz. Makine
uzun bir süre kullanılmadıysa tekrar kullanmadan önce lütfen makinenin yağını değiştiriniz
Yaklaşık 6 aylık kullanım süresinin ardından veya makine içerisindeki yağ dolaşımı
normal değil ise (yağ dolaşımını, yağ göstergesi penceresinden takip edebilirsiniz)lütfen yağ
filtresini değiştiriniz. (Bkz. Şekil 3.3)
3.3. Makineyi Yağladıktan Sonra Dikkat Edilecek Noktalar
Ø Günlük kullanımının bitiminde makineyi yağlayınız, makineyi dikime
başlarken yağlamayınız.
Ø Yağlama sonrasında deneme parçaları üzerinde dikim yapınız.
Ø Makineyi önce yavaş, daha sonra hızlı bir şekilde çalıştırınız.
Ø Fazla yağ dikilen parçaları kirleteceğinden yağ koyarken maksimum sınırı
aşmayınız.
Ø Beklemiş , makineye uygun olmayan yağlar iplik kopması ve makinenin
verimsiz çalışmasına neden olacağından kaliteli ve makineye uygun yağ
kullanınız. 34
3.4. Overlok Makinesinde Basit Arızalar ve Giderme Yöntemleri
Sorun Muhtemel Nedenleri Sorun Giderme Yöntemleri
Üst ve alt lüperlerin pozisyonları,
iğneye göre hatalı ayarlanmıştır.
Lüperler, kesişim noktalarında
birbirlerine çok yakın veya
birbirlerinden çok uzaktadır.
İğnelerin pozisyonları hatalıdır.
Lüperler ile iğnelerin
pozisyonlarını tekrar
ayarlayınız.
İğneler bükülmüş veya iğnelerin uçları
körelmiştir.
İğneleri değiştiriniz.
İğne mili veya iğneler gevşemiştir. Konik vidaları tekrar sıkınız.
İğneyi değiştiriniz.
Dikiş
atlamaları
meydana
geliyor
Baş kısmı küre şeklindeki krank
gevşemiştir.
Pozisyon ayarını yaptıktan
sonra silindir başlı vidaları
tekrar sıkınız.
İğne takımı, iplik numarası ile uyumlu
değildir.
İğne ipliğini değiştiriniz.
İğne geçiş yerleri veya iğne gözleri
çatlamıştır.
İğneyi değiştiriniz.
İplikler, çok fazla sıkıştırılmıştır. Sıkıştırıcıyı bir miktar
gevşetiniz.
İplik, makineye hatalı takılmıştır. Gösterilen iplik takma
diyagramlarına bakınız.
İplik kopuyor
İplik nemlidir veya çürümüştür. Başka iplikler kullanınız.
İğne kırılıyor
Dikilen kumaşlara göre çok ince
iğneler kullanılıyordur.
İğne, dikiş sırasında lüpere temas
ediyordur.
İğne siperi bükülmüştür.
Daha kalın iğneler
kullanınız.
İğne ile lüper arasındaki
mesafeyi ayarlayınız.
Mevcut iğne siperini,
yenisiyle değiştiriniz.
Dikişler
düzgün değil
İplik kancaları, iplik koniği ile aynı
hizada değildir.
İplik tansiyonu hatalı ayarlanmıştır.
İplik sıkıştırma plakası kirlidir.
İplik kancaları ile iplik
koniğini, aynı hizaya gelecek
şekilde ayarlayınız.
İplik tansiyonunu, dikkatli
bir şekilde ayarlayınız.
İplik sıkıştırma plakasını, bir
fırça ile temizleyiniz. 35
Sorun Muhtemel Nedenleri Sorun Giderme Yöntemleri
Transport dişlilerinin pozisyonu ya çok
yukarıda ya da çok aşağıdadır.
Baskı ayağının basıncı çok zayıftır.
Transport dişlilerinin
pozisyonunu ayarlayınız.
Basınç ayarlama vidasını
kullanarak gerekli
ayarlamayı yapınız.
Kumaş, baskı ayağınca
sıkıştırılmıyordur.
Baskı ayağı milini,
strokunun en alt konumuna
getiriniz.
Bıçakların uçları körelmiştir. Bıçakların uçlarını
sivriltiniz.
Baskı ayağı vidası gevşemiştir. Baskı ayağı vidasını sıkınız.
Kumaş düzgün
bir
şekilde
beslenmiyor
Transport dişlileri yivlerinde kumaş
kırpıkları veya tiftikleri bulunmaktadır.
İğne plakasını gevşetiniz ve
transport dişlilerini
temizleyiniz. 36
